1946 ÇARŞIDAKİ MÜZİK

Ressam Ahmad Midiev- çarşıdaki Müzik

1946 ÇARŞIDAKİ MÜZİK

Resmin adı, 1946 ÇarşıdaKİ Müzik… Resmi yapan sanatçı Ahmad Midiev, babası Magomed’in hikayesine dayanarak 1946 yılında Kazakistan Karagan’da yaşanan bir olayı tuvaline aktardı.

Çeçenler için zor bir zamandı, Kazakistan’da sürgünde aç ve öfkeliydiler. Bir Pazar günü 15 yaşındaki Magomed bir parça ekmek alabilme umuduyla yerel pazara gitti. Pazar yerindeki kalabalık dikkatini çekmişti. Kalabalığa yaklaştığında insanların küçük bir hayvanat bahçesinin önünde bekleştiğini gördü. Kurulan çitin arkasında birkaç kafes ve kafeslerde vahşi hayvanlar bulunuyordu. Küçük hayvanat bahçesini yöneten adam gösterinin hazır olduğunu açıklarken aynı zamanda bilet satışına devam ediyordu. Önündeki küçük masaya bir gramofon yerleştirmiş, arkasındaki direğe astığı hoparlörden de Rusça Kazakça şarkıları dinletiyordu.

Birden Çeçen dilinde tanıdık bir şarkının melodisi Magomed’in kulağına ulaştı. Masaya yaklaştı ve gözlerini dönen diskten ayıramadı. Aynı onun gibi pazarda olan diğer Çeçen ve İnguşlar da müziğin sesini duymuştu. Yüzleri aydınlandı, bir gülümseme belirdi ve bazıları gözyaşlarını engelleyemedi. Çalan şarkıda genç bir erkek, sevdiği kız Ayza’ya sevgisini anlatmaktadır. İki yıl sonra ilk defa müziklerini duyuyorlardı. Bu onların üzerinde anlatılması mümkün olmayan duyguları uyandırmıştı. Fakat plak sona ulaşınca Çeçen şarkısı yerini hışırtıya bıraktı. Bu noktada hayvanat bahçesinin organizatörü rekor parayla Çeçen şarkısını tekrar çalmaya hazırdı.

Ve sonra Çeçenlerden biri kalabalıktan çıktı ve gramofon ustasına parasına verdi. Ayza hakkındaki şarkı, depresif sürgün edilmiş Vaynakh’ların kulaklarını okşadı. İnanılmaz rahatladılar, fakat şarkı herkes için çok çabuk bitti.

Aynı görkemli Çeçen yine öne çıktı, cebinden bir banknot çıkardı ve şarkının tekrar çalınmasını istedi. Adamın belki de son parasıydı. Belki de tek bir somun almak için pazara gelmişti. Adamın son parasıyla çalan müzik hepsinin ruhunu tatile çıkarmıştı.

Ancak tatil kısa sürdü, şarkıyı tekrar tekrar dinlemeye hazır Vaynakh’ların bir araya gelip müzik konusunda kendilerini iyi hissetmelerine izin verilmedi. Vaynakh’ların er ya da geç kültürlerini tekrar canlandıracakları fikri onlara ağır geldi ve kalabalık bir polis kadrosu tarafından dağıtıldılar.

Magomed çıkan karışıklıktan dolayı kendilerine sevinç veren bu adamla tanışamadı. Yıllarca o adam hayatta mı yoksa  13 yıllık Stalinist soykırımdan kurtulamadı mı diye düşündü. Bu Çeçen kültürünün rastgele “sanatın koruyucusu” sonsuza dek Mogame’din anısında kaldı. Kuşkusuz o gün Kagada pazarında olan herkes onu hatırladı. Asil bir jestti ve bunu yalnızca gerçek bir insan yapabilirdi, gerçek bir qonah (yiğit).

Yazan: Hojbadi Borhaciev.

НОХЧИЙ - ТЕПТАР - НАХСКИЙ...