Hazarya kelimesinin Çeçence anlamı nedir?

M. S. 468-965 yılları arasında kurulan Hazar Devleti

Hazarya kelimesinin Çeçence anlamı nedir?

Bir internet sitesi ‘Hazar’ kelimesini açıklamak için aşağıdaki benzetmeleri yapıyor:

Hazarların devlet isminin kaynağı Kaz kökünden gelmektedir. Kaz (Kezen/Gezen), Er (Yiğit Kişi) anlamına gelir. Zaman içerisinde Kazer, Hazer ve Hazar olarak günümüz telaffuzu ile şekillenmiştir. 

Hazar isminin anlamı bir başka yerde:

Barış, güven, bir yerde oturma olarak veriliyor.

Farklı bir site Hazar isminin kökenini Arapça olduğunu yazıyor ama tek bir kök açıklaması yapmıyor.

Telif hakkı bulunan bir kitap yine “kaz” kelimesinden girip “kazar” kelimesinden çıkmış, gezer anlamına geldiği iddiasıyla kelimeyi “göçebe” ye bağlamış.

Çeçence anlamı:

HAZARYA = HAZ + ARİYA

HAZ (Çeçence güzel demek) + ARİYA (dışarısı, yer, yeryüzü, bölge, tabiat parçası)

HAZARYA = GÜZEL YER

Kazlara, gezlere gerek duymadan “Haz + ariya” kelimesi bugün tüm Çeçence bilenlerin anlayacağı netlikte iki kelimeden oluşan bir isimdir. Hazaria veya Hazarya denilen bölge bugün Çeçenlerin yaşadığı Kafkasya’nın kuzeyinde yer alan bölgenin adıdır. Tarihte adı geçen ‘Hazar Devleti’ bu bölgede kurulmuştur.

Çeçence güzel yer anlamına gelen “HAZARİ” Arapça “EL-HAZAR”, İbranice “HUZARİ”, Latince Charazi”, Macarca “HUSZAR”, İngilizce “KHAZARIA” şeklinde kullanılmakta olduğunu biliyoruz.

M. Faruk Kutlu - 2017